Türkiye Florasına Yeni Bir Katkı: Çameli Pelemiri Bilimsel Literatüre Girdi
Denizli’nin doğal güzellikleriyle öne çıkan ilçesi Çameli’den sevindirici bir haber geldi. Emekli Fen Bilgisi Öğretmeni Rıfat Özdemir’in doğa yürüyüşleri sırasında keşfettiği ve dikkatini çeken bir bitki türünün, yapılan detaylı araştırmalar sonucunda bilim dünyasına tanıtıldığı bildirildi. Ege Üniversitesi Botanik Bahçesi ve Herbaryum Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Yıldırım ve ekibinin yürüttüğü titiz çalışmalar neticesinde, bu yeni türe ‘Cephalaria cameliensis’ bilimsel adı, Türkçe karşılığıyla ise Çameli pelemiri ismi verildi.
Keşif Süreci ve Bilimsel Tanımlama
Türkiye’nin zengin biyoçeşitliliği, bilim insanlarının özverili çalışmalarıyla her geçen gün daha da aydınlatılıyor. Bu kapsamda, Denizli-Çameli’de yaklaşık iki yıldır devam eden biyoçeşitlilik envanteri çalışmaları sırasında keşfedilen Çameli pelemiri, bilim dünyasına önemli bir katkı sağlıyor. Bitkinin keşif öyküsünü paylaşan Prof. Dr. Hasan Yıldırım, sürecin emekli öğretmen Rıfat Özdemir’in arazi gözlemleriyle başladığını belirtti. Özdemir’in dikkatini çeken bitki, ardından Prof. Dr. Hasan Yıldırım ve Akdeniz Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ramazan Süleyman Göktürk tarafından morfolojik olarak incelendi. Yapılan incelemeler, bitkinin mevcut türlerden farklılaştığını ortaya koydu. Türün bağımsızlığını moleküler düzeyde kanıtlamak amacıyla Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi’nden Doç. Dr. Ergun Kaya tarafından ISSR analizleri gerçekleştirildi. Bu kapsamlı çalışmaların ardından, bitkinin bilim için tamamen yeni bir tür olduğu kesinleşti ve bulgular, taksonomi alanının saygın dergilerinden Phytotaxa’da yayımlanarak uluslararası literatüre kazandırıldı.
Çameli Pelemiri’nin Özellikleri ve Tehdit Altındaki Statüsü
Prof. Dr. Hasan Yıldırım, Çameli pelemirinin yalnızca Denizli-Çameli ve Muğla-Fethiye arasındaki dar bir coğrafyada, 1350-1850 metre yüksekliklerde yayılış gösterdiğini vurguladı. Bitkinin yaprak yapısı, çiçek özellikleri ve genel görünümü itibarıyla Cephalaria saldaensis, Cephalaria dirmilensis ve Cephalaria lycica gibi yakın akraba türlerden belirgin farklılıklar taşıdığı belirtildi. Moleküler analizlerin de bu genetik ayrımı desteklediği ifade edildi. Ancak, türün yaşam alanının sınırlı olması ve bölgedeki yoğun otlatma baskısı nedeniyle, Cephalaria cameliensis’in IUCN (Uluslararası Doğayı Koruma Birliği) kriterlerine göre ‘Tehlikede (EN)’ kategorisinde değerlendirilmesi önerildi. Bu durum, biyoçeşitliliğin korunması adına acil önlemler alınması gerektiğini gösteriyor.
Türkiye’nin Cephalaria Cinsi İçindeki Önemi
Dünya genelinde yaklaşık 100 tür ile temsil edilen Cephalaria cinsi, özellikle Akdeniz Havzası’ndan Orta Asya’ya uzanan geniş bir coğrafyada yayılış gösteriyor. Türkiye ise bu cins için önemli bir çeşitlenme merkezi konumunda. Son keşiflerle birlikte Türkiye’deki Cephalaria türlerinin sayısı 49’a ulaşırken, bu türlerin yaklaşık yarısının (25 adet) endemik olması, Anadolu’nun biyoçeşitlilik açısından küresel önemini bir kez daha gözler önüne seriyor. Yeni tanımlanan Cephalaria cameliensis ve Cephalaria dumanii türleri de bu zenginliğe önemli bir katkı sağlıyor.
Yerel Halkın ve Belediyenin Katkısı
Prof. Dr. Yıldırım, bu önemli keşfin gerçekleşmesinde Çameli’nin doğasını koruma bilincine sahip yerel halkının ve yönetiminin rolüne dikkat çekti. Çameli Belediyesi ve Belediye Başkanı Cengiz Arslan’a desteklerinden dolayı teşekkür eden Yıldırım, bu tür keşiflerin Anadolu’nun henüz gün yüzüne çıkmamış zenginliklerini ortaya koyduğunu ve yerel duyarlılığın bilime nasıl katkı sağlayabileceğinin güzel bir örneği olduğunu belirtti. Teknolojigezisi.com.tr olarak, ülkemizin biyoçeşitliliğine yapılan bu değerli katkıyı kamuoyuyla paylaşmaktan gurur duyuyoruz.
