Afyonkarahisar‘ın kültürel mirasına kazandırılan önemli bir araştırma, dilden dile dolaşan ve birçok kişinin yüreğine dokunan ‘Al Fadimem’ türküsünün ardındaki hüzünlü aşk hikayesini gün yüzüne çıkardı. Yıllardır süregelen ezgisi ve sözleriyle bilinen türkünün, ilk kez birinci elden kaynaklar ve somut verilerle desteklenen gerçek öyküsü, bilimsel bir proje ile aydınlatıldı.
Gerçek Hikaye Projeyle Yeniden Canlandı
TÜBİTAK 2204-A Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması kapsamında, İscehisar Faruk Öksüz Anadolu İmam Hatip Lisesi’nde gerçekleştirilen çalışma, halk kültürünün yaşayan birer taşıyıcısı olan türkülerin zamanla nasıl değiştiğini ve yeniden yorumlandığını gözler önüne seriyor. Tarih öğretmeni Faruk Karakuş danışmanlığında, 12. sınıf öğrencisi Ertuğrul Meriç Boydemir tarafından hazırlanan ‘Sözden Ezgiye: Fadime ile Efe Kadir’in Hikâyesinin Türküsüyle Yaşayan Belleği’ adlı proje, Al Fadimem türküsünün kahramanları Fadime Bostan ve Efe Kadir’in izini sürdü.
Tarihi Kaynaklar ve Görüşmelerle Derinlemesine Araştırma
Projenin temelini, türkünün geçtiği Cevizli ve Sağırlı köylerinde yaşayan akrabalar ve o döneme tanıklık etmiş komşularla yapılan derinlemesine görüşmeler oluşturdu. Bu görüşmeler sayesinde, Efe Kadir’in yetim ve yoksul olması nedeniyle Fadime ile evlenmek için onu kaçırmak zorunda kalması gibi dramatik detaylar ortaya çıkarıldı. Fadime’nin gönüllü olarak bu kaçışa iştirak etmesi ve dönemin yasal zorunlulukları nedeniyle yaşadığı yaş problemi, sevdanın hüzünlü bir ayrılığa dönüşmesine neden oldu. Efe Kadir’in cezaevine girmesi ve Fadime’nin ailesi tarafından başka biriyle evlendirilmesi, türkünün doğuşuna zemin hazırladı.
40 Yıllık Kaset Kaydı Araştırmaya Işık Tuttu
Araştırmanın en çarpıcı bulgularından biri, projeye büyük katkı sağlayan 40 yıllık bir ses kaydının gün yüzüne çıkması oldu. 1985 yılında Belçika’da yaşayan Efe Kadir’in oğlu Hasan Kilci’nin talebi üzerine kaydedilen ve o dönemde Ali Kalkan, Veli Kilci ve aile bireyleri tarafından özenle saklanan bu kaset, Al Fadimem türküsünün bilinen sözlerinin dışında, daha önce hiç duyulmamış kıtalarını da barındırıyordu. Efe Kadir’in kendi sesinden dört kıtayı seslendirdiği bu kayıt, türkünün ilk ve en doğru haline ulaşmada paha biçilmez birincil kaynak niteliği taşıdı.
Saha çalışmaları ve bu özel ses kaydı sayesinde, kuşaktan kuşağa aktarılırken sözlerinde ve anlamlarında değişimler yaşayan Al Fadimem türküsünün orijinal yapısı ortaya konuldu. Bu bilimsel çalışma, Afyonkarahisar’ın kültürel hafızasını zenginleştiren önemli bir adım olarak kayıtlara geçti. Teknolojigezisi.com.tr olarak, böylesine değerli kültürel miras çalışmalarını sizlere ulaştırmaktan gurur duyuyoruz.
